نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  (1007  (                                                                 

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

 ( قسمــت بیستـــم )

رحمت و غضب خداوند

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 287 آیه 57 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ رَبُّکَ أَعْلَمُ بِمَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ

وَ لَقَدْفَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلَى بَعْضٍ وَ آتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و پروردگار تو به هر که [و هر چه] در آسمانها و زمین است داناتر است

و درحقیقت بعضى از انبیا را بر بعضى برترى بخشیدیم و به داوود زبور دادیم

 تفسیر ادبی و عرفانی :

                  این آیت همان گونه که فرمود :

که خداوند را به بیـــــم و امیـــــــد می خوانند ،

امید به رحمت ، و بیــــــم از عقوبت ،

رغبت به بخشش و عفــــــو ،

و رهبت به عذاب و کیفر ،

لیکن باید دانست که ؛

امید و بیم ؛ صفت مبتدیان ،

و رغبت و رهبت ؛ مقامِ منتهیان است ،

بیم ؛ همان ترسی است که ؛

همه ی مسلمانان را از گناه باز دارد ،

و رهبت ؛ آن ترسی است که ؛

زاهدان را عیش و خوشی بِبَرَد ،

و از جهان و جهانیان جــــــــدا کند ،

اینان همه نفس خویش غرامت بینند ،

و همه ی سخن خویش شکایت !

و همه ی کردار خود جنایت دانند !

مؤمن ؛ در خـــوف و رجـــــــا ،

و زاهـــد در رهبت و رغبت ،

باید معتدل و میانه رو باشند ،

تا در موازنه مساوی گردند ،

مؤمن ؛ در دنیا امید به عافیت و نعمت می دارد ،

و از بلاها و فتنه ها می ترسد ،

که ؛ امید رحمت و بیم عقوبت دارد !

ولی عارف ؛ دل در مواصلت ،

و قربِ حقّ بستـــه ،

و از عذابِ همگانی ترسد !

که گفتــــه انـــــد :

ترس از خداوند به سبب ارتکاب گناه و ترس از کیفر است ،

و امید به عفو به علت سبقت رحمت حقّ بر غضب اوست ،

پس ترس مطلق از خداوند ؛ مورد ندارد ،

بلکه تـــــرس ؛ مقیّــــــد به ارتکاب گنـــــاه است ،

ولی امیـــــــــــد ؛ قیــــــــــــدی نــــــــــــدارد ،

چون خداونــــــــدارحــــم الراحمین است ،

و رحمت او سابق بر غضب اوست !

که خــــــــود فرمـــــــــوده :

سَبَقَت رَحمَتی غَضَبی

قُلْ لَهُمْ إِنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی فَلَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَتِی

به آنان بگو رحمت من بر غضبم سبقت دارد و از رحمت من مایوس نشوید.

  تفسیر آیت از نگاه مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی:

بالای درب بهشت نوشته شده : سَبَقَت رَحمَتی غَضَبی  

یعنی رحمت من بر غضبم سبقت دارد .

کیست که رحمتش بر غضبش سبقت داشته باشد؟ 

فقــــــــط خــــــــــدا .  

ما این همه گنــــــــاه می کنیم ، همین که می گوییم : 

خدایا ما بد کردیم ، غلطکردیم ، نفهمیدیم . 

رحمت خدا شامل حال ما می شود .

البته گاهی در اثر گنـــــــاه ،خداوند می فرماید:

بنده من ؛ به عزت و جلال خودم قسم که تو را نمی آمرزم.   

خداوند توقع ندارد از بعضی بنده ها که بعضی گناهان را انجام دهند .

اما با این که قسم خورده که به عزت و جلالم تو را نمی آمرزم ؛

گاهی رحمتش شامل حالهمان بنده هم می شود .